Στόχος του Μουσείου είναι να φωτίσει την άρρηκτη σύνδεση της ελιάς με την ταυτότητα του τόπου μας, και γενικά με τον μεσογειακό χώρο. Η ελιά και το λάδι παρουσιάζονται εδώ από διαφορετικές οπτικές γωνιές: οικονομία, διατροφή και χρήσεις, θρησκευτική λατρεία, τέχνη και τεχνολογία.

Είναι μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα και βρίσκεται στην καρδιά της Λακωνίας, μιας από τις κύριες ελαιοπαραγωγούς περιοχές της χώρας μας.

Τι θα δείτε ;

Στο Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη έχετε την ευκαιρία να δείτε τις πρώτες μαρτυρίες για την παρουσία της ελιάς και την παραγωγή του λαδιού στον ελλαδικό χώρο:

• Σπάνια απολιθωμένα φύλλα ελιάς, 50.000-60.000 ετών, από τη Σαντορίνη, τα παλαιότερα ευρήματα που αποδεικνύουν την παρουσία ελαιόδενδρου στην Ελλάδα
• Πινακίδες Γραμμικής Β του 14ου αιώνα π.Χ.  (ακριβή αντίγραφα), με τις  πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την ελιά και το λάδι

Σε κάθε ιστορική περίοδο θα διαπιστώσετε τη συμβολή της ελιάς και του λαδιού στην οικονομία και στην καθημερινή ζωή: διατροφή, φροντίδα του σώματος, αλλά και ξεχασμένες πια χρήσεις, όπως ο φωτισμός.

Θα δείτε ακόμα πώς η ελιά προσλαμβάνει συμβολική διάσταση στη μυθολογία, τη θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα των Ελλήνων.

Δείγματα αρχαίας και σύγχρονης τέχνης καταδεικνύουν ποια είναι η θέση της ελιάς στην τέχνη και πώς υπήρξε, και παραμένει, συνεχής πηγή έμπνευσης για τους έλληνες καλλιτέχνες.

Στον κάτω όροφο παρακολουθήστε την εξέλιξη της τεχνολογίας παραγωγής του ελαιολάδου από την αρχαιότητα έως την πρωτοβιομηχανική περίοδο. Εδώ θα δείτε:

• Ακριβή αντίγραφα από  προϊστορικό,  ελληνιστικό και βυζαντινό ελαιοτριβείο
• Εντυπωσιακό ξύλινο διπλό πιεστήριο με βαρούλκο από το γειτονικό Ξηροκάμπι
• Ελαιοτριβείο από τη Λευκάδα, που τεκμηριώνει την επιβίωση της ζωοκίνησης κατά τον 20ό αιώνα
• Μακέτες που αναπαριστούν τη λειτουργία μηχανοκίνητων ελαιοτριβείων

Μια άλλη ενότητα είναι αφιερωμένη στη σαπωνοποιία, οικιακή και βιομηχανική: από το μεγάλο χαρανί, που ακόμη το χρησιμοποιούν οι παλιές νοικοκυρές για να κάνουν σαπούνι, στα σαπουνοκάζανα των βιομηχανιών.

Στο τέλος της επίσκεψής σας, χάρτες και ενημερωτικά έντυπα σας κατευθύνουν σεαρχαιολογικούς χώρους παραγωγής λαδιού και σε επισκέψιμα παραδοσιακά ελαιοτριβεία στην Πελοπόννησο και την υπόλοιπη Ελλάδα, ώστε να συνεχίσετε το ταξίδι σας.

Ενδιαφέροντα για τα παιδιά

Οι μικροί επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν τρία παλαιά ελαιοτριβεία:

• Υδροκίνητο ελαιοτριβείο
• Ατμοκίνητο ελαιοτριβείο
• Πετρελαιοκίνητο ελαιοτριβείο

Μπορούν επίσης να παρατηρήσουν μεγάλες κινούμενες μακέτες,  που αναπαριστούνμηχανοκίνητα ελαιοτριβεία:

• Προϊστορικό ελαιοτριβείο
• Ελληνιστικό ελαιοτριβείο
• Βυζαντινό ελαιοτριβείο

Το Μουσείο οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα με παιχνίδια και δραστηριότητες, για σχολεία και ομαδικές επισκέψεις, όπως το πρόγραμμα «Μια μέρα στο ελληνιστικό ελαιοτριβείο», όπου οι μαθητές βγάζουν λάδι «με τον αρχαίο τρόπο».