Κρανάη ή Μαραθονήσι: ΝΑ της πόλης του Γυθείου βρίσκεται το κατάφυτο νησάκι της Κρανάης, που το 1898 ενώθηκε με την ξηρά με τεχνικό κρηπίδωμα. Το νησάκι Κρανάη συνδέεται με το Γύθειο με ένα λιμενοβραχίονα και πάνω του θα βρείτε ένα φάρο του 1873, από τους λίγους που έχουν διασωθεί. Εδώ κατέφυγαν ο Πάρις και η Ωραία Ελένη, σύμφωνα με αναφορά του Ομήρου, φεύγοντας δε, σύμφωνα με την παράδοση, ο Πάρις ξέχασε το κράνος του. Έτσι μέχρι και σήμερα το νησάκι ονομάζεται Κρανάη.
Ο φάρος είναι οκτάγωνος, πολύ χαρακτηριστικός και ανήκει στο Γενικό Επιτελείο Ναυτικού.
Η Κρανάη κατοικήθηκε από τη Νεολιθική εποχή και ήταν σημαντική τοποθεσία κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο, ενώ είχαν δημιουργηθεί και εργαστήρια κατεργασίας της Πορφύρας. Στους νεότερους χρόνους από το μυρωδικό φυτό μάραθος που βλάστανε στο νησί, ονομάσθηκε Μαραθονήσι και αυτή την ονομασία έφερε το Γύθειο κατά τους προεπαναστατικούς χρόνους.
Κατοικήθηκε από τη ξακουστή οικογένεια των Γρηγοράκηδων. Με πρωτοβουλία του τρίτου Μπέη της Μάνης, Τζανέτμπεη, και των τριών γιων του, αναπτύχθηκε ως έδρα του Μπέη, παράλληλα με το Μαυροβούνι.
Σήμερα στη Κρανάη δεσπόζει με τη παρουσία του ο παραδοσιακός πύργος του Τζαννετάκη Γρηγοράκη, που κτίστηκε το 1829 και στεγάζει το Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο της Μάνης.
Στο νησάκι βρίσκεται φάρος, ύψους 23μ., που κατασκευάσθηκε το 1873 από μάρμαρο του Ταινάρου.
Βασίλισσες της ομορφιάς
Του Γερμανού Ελληνστού Dros A. Steinmetz, Δημοσίευση στη διμηνιαία επιθεώρηση του Συνδέσμου των εν Αττική Λακεδαιμονίων, έτος ΣΤ’, Σεπτέμβριος –Οκτώβριος 1969, Τ. 35.
Ο Γερμανός Ελληνιστής Dr Alex Steinmetz, εδημοσίευσε εις την λαϊκήν εφημερίδα της Βαυαρίας Oberbayerisches volksblatt, άρθρον, το οποίον αναφέρεται εις την αρχαίαν Ελληνικήν μυθολογίαν, εις τα διεθνή καλλιστεία, των οποίων τοποθετεί την Αρχήν εις την αρχαίαν Ελλάδα, εις την αρπαγήν της ωραίας Ελένης του Μενελάου, και τέλος δίνει μια περιγραφή της μικρής νησίδος «Κρανάης» του Γυθείου με την παράθεση ενός ωραίου ποιήματος γι’ αυτήν του συμπατριώτου μας ποιητού κ. Κούλη Αλέπη. Αξίζει να το αναδημοσιεύσουμε:
Η παλιά τούτη Ιστορία έχει μείνει τόσο νέα, ώστε να μπορεί κανείς να τη μετάδοση και με λίγα μόνο λόγια. Σε μια γαμήλια εορτή στον Όλυμπο, η Έριδα, η θεά της φιλονεικίας πέταξε ανάμεσα στους καλεσμένους ένα χρυσό μήλο, που έφερε πάνω του την επιγραφή: «Τη καλλίστη», (Στην ομορφότερη απ’ όλες). Η βασίλισσα των θεαινών Ήρα, η αιώνια αυτή ζηλότυπη σύζυγος του φοβερού κυνηγού του ποδόγυρου Δία, η Παλλάδα Αθηνά, η βασίλισσα της σοφίας κι’ η θεά του Έρωτα Αφροδίτη συναγωνίζονταν ποια να το αρπάξη. Ελλανοδίκης, δηλ. κριτής, ορίστηκε ο Πάρις, ο γυιός του Πριάμου, του βασιλιά της Τροίας. Αυτός, για να εκφραστούμε με τη σημερινή αντίληψη, απένειμε τον τίτλο «Μις Όλυμπος» στην Αφροδίτη, κι’ η τελευταία τούτη, για να τον ανταμείψη, του υποσχέθηκε πως θα τον βοηθήση ν’ αποχτήση την Ελένη, την ξακουστή γυναίκα του Μενέλαου, του βασιλιά της Σπάρτης, που ήταν πραγματικά η «ομορφότερη γυναίκα του κόσμου». Έτσι, προ τριών χιλιάδων χρόνων, γεννήθηκε η αφορμή του Τρωικού Πολέμου.
Ένας Βαυαρός Υπουργός, δήλωσε τελευταία, πως οι διαγωνισμοί καλλιστείων δεν είναι καθόλου γερμανική εφεύρεση, μα αντίθετα, κάτι που μας ήρθε από αλλού. Λοιπόν, ο πρώτος διαγωνισμός καλλιστείων, γίνηκε καθώς βλέπουμε, χίλια διακόσια κάπου χρόνια προ Χριστού, στην Ελλάδα.
Ώστε, ας χαρούμε, γιατί στην εποχή μας, που της λείπει μάλλον η εύθυμη διάθεση, κοντά στις άλλες διάφορες «Επιτροπές Στεγάσεως», στην προσπάθεια για τη δικαιότερη κατανομή των οικονομικών βαρών, ή ακόμη και στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, δε λείπει απ’ την ανθρώπινη ψυχή και λίγος ωραίος ρομαντισμός. Έτσι δίχως άλλο, ο Λουδοβίκος ο 2ος, που αγαπούσε ξεχωριστά το ωραίο, θα μπορούσε μια χαρά ν’ ανεβάση για λίγο καιρό στο θρόνο του Κιμ-ζέε την πιο ταπεινή χωριατοπούλα από τη Λίμνη του Τέγκερ. Κι’ ας μην ξεχνούμε ακόμα, το τι χρωστά η Τέχνη, σ’ όλες της τις εκδηλώσεις, στο μύθο του πρώτου διαγωνισμού καλλιστείων στον Όλυμπο. Φτάνει ν’ αναφέρουμε μόνο την Αφροδίτη της Μήλου που βρίσκεται στο Λούβρο, για τη γλυπτική, την «Ελένη» του Γκαίτε, για την ποίηση, την «Ελένη» του Όφενμπαχ, για τη μουσική.
Μάλιστα, μ’ όλη την επί τόσους αιώνες εχθρική για κάθε καλλιέργεια κυριαρχία των Τούρκων, και στη σημερινή ακόμη Ελλάδα, η παράδοση της Ωραίας Ελένης δεν έχει καθόλου λησμονηθή. Απ’ όσους ταξειδεύουν στην Ελλάδα, πολύ λίγοι υπάρχουν που να μην επισκέφτηκαν στις Μυκήνες το ξενοδοχείο «Η Ωραία Ελένη», που είναι γνωστό σ’ όλους τους περιηγητές. Εκεί ήπιαν το «καφεδάκι» τους ο Γεράρδος Χάουπτμαν, ο Ιωσήφ Πόντεν, ο Φάντς Σπούντα. Κανένα σχεδόν άλλο γυναικείο όνομα στην Ελλάδα δεν είναι διαδεδομένο όσο το «Ελένη». Ξεχωριστά όμως η ωραία παραστρατημένη διατηρείται στην μνήμη των κατοίκων της Λακεδαίμονος, όπου και ανήκε το βασίλειο του ανδρός της Μενελάου. Οι σημερινοί κάτοικοι του Γυθείου, πολιτείας που βρίσκεται στο μυχό του Λακωνικού κόλπου, επιδεικνύουν με περηφάνεια, τη μικρή Νήσο Κρανάη, που κείται στην περιοχή του λιμανιού τους.Σ’ αυτό το νησί, που είναι πάνου κάτου στο μέγεθος όσο και το Νησί των Γυναικών (το Fraueninsel) στο δικό μας Κιμζέε, ο Πάρις κι’ η Ελένη, μετά την φυγή τους από το βασιλικό ανάκτορο της Σπάρτης, έστρωσαν το παράνομο ερωτικό τους κρεββάτι, όπως μας πληροφορεί ο Όμηρος στην Ιλιάδα του (Άσμα τρίτον, στιχ. 445).
Ένας ψηλός φάρος από λευκό μάρμαρο, τα ερείπια ενός μικρού πύργου από την εποχή της Τουρκοκρατίας, μια εκκλησούλα αφιερωμένη στον Άγιο Πέτρο, δυο – τρεις καλύβες ψαράδων, λίγες ελιές κι’ αμυγδαλιές, καθώς και άφθονοι θάμνοι από κάπαρη, στολίζουν την ερωτική φωλιά του περίφημου ζευγαριού, που σήμερα, επικοινωνώντας με την πόλη του Γυθείου μ’ έναν ισχυρό λιμενοβραχίονα, είναι πια μόνο τόπος για τα παιγνίδια των παιδιών. Και μπορεί, βέβαια και σήμερα, στις ξάστερες και αστροφώτιστες θερινές νύχτες, ν’ αναβαίνουν ξανά προς τον ουρανό διάφοροι ερωτικοί όρκοι, μα χωρίς, φυσικά, και τις πολεμικές συνέπειες που είχαν οι ερωτικές υποσχέσεις της «ομορφότερης γυναίκας του κόσμου» που η Αφροδίτη, η πρώτη αυτή βασίλισσα της ομορφιάς, της είχε εμπνεύσει τον τρελό εκείνο έρωτα.
Συγκινητική έκφραση της ζωής της αρχαιότητος, όπως αυτή συνεχίζεται στην ψυχή του σημερινού Ελληνικού Λαού, μας δίνει ένας από τους καλύτερους ποιητές του, ο Κουλής Αλέπης, στο παρακάτω σονέτο του:
ΝΗΣΟΣ ΚΡΑΝΑΗ
Στου ωραίου Λακωνικού τη δροσαγκάλη,
στ’ άσπρα του Γύθειου απέναντι σπιτάκια
Θέτιδα, τα μαλλιά λυτά, προβάλλει
μικρόνησο, η Κρανάη, λίγα δεντράκια.
Απ’ την αυγή ως το σούρπο στ’ ακρογιάλι
οι αγνές παιδούλες τρέχουν, τ’ αγοράκια,
τα χαίρονται οι αγαθοί ψαράδες κι’ άλλοι
τα νέα ξεπροβοδούν τρεχαντηράκια.
Μα κάποτε, τη νύχτα ξάφνου αφρίζει
το πέλαο και βογγά κι’ είναι σαν κρίμα.
Σταυροκοπιούνται οι γριές, πέτρες ραΐζει
το μοιρολόι που λέει βραχνά το κύμα:
Ελένη, Αρχόντισσά μου και κυρά μου,
η προσβολή πως θα πλυθή του Πριάμου;
Πηγές:
www.mani.org.gr
www.youtube.com
www.taxidologio.gr